จากรายงานเบื้องต้นของ U.S. Geological Survey, National Earthquake Information Center,World Data Center for Seismology, Denver รายงานว่าสาเหตุของการเกิดแผ่นไหวครั้งนี้มาจากการยุบตัวของ India plate ลงใต Burma plate ทํ าใหเกิดรอยเลื่อนเกยทับระหว่าง plates ทั้งสอง (thrust-faulting)ขนาดใหญ หรือเรียกว่า megathrust มีความยาวถึง 1,200 กิโลเมตรและมีความกว้างของการซ้อนทับ(megathrust) ประมาณ 100 กิโลเมตร
อ่านแล้วไม่เข้าใจ แต่ทราบอยู่ว่าประเทศอินเดีย (ทั้งประเทศ) เดินทางขึ้นเหนือไปเรื่อย ๆ ทำให้ภูเขาเอเวอร์เรสสูงขึ้นปีละไม่ถึงนิ้ว...
การเกิดแผนดินไหวในครั้งนี้จึงเป็น megathrust earthquake ที่รุนแรงมาก เทียบไดกับแรงระเบิดของ TNT 745 megaton หรือ 23,000 เท่าของระเบิดปรมณูที่ถล่มเมือง Hiroshimaในสงครามโลกครั้งที่ 2การยุบตัวของ India plate ทํ าใหพื้นทะเลยุบตังลงอย่างกระทันหัน นํ้ าทะเลบริเวณ epicenter จึงยุบตามลงไปด้วยทํ าใหมวลนํ้าโดยรอบไหลมาแทนที่ จึงเกิดปรากฏการณนํ้าลดอย่างผิดสังเกต
น้ำลดลงทำไมไม่เกิดน้ำวนดูดเรือล่ะครับ ... แล้วน้ำลดลงแล้วมันขึ้นกลับมาเท่าเดิมได้อย่างไร ... น้ำในบ่อสูง ๑ เมตร พวกเอารถตัก ขุดดินขึ้นมา ๑ ครั้ง ถามว่าน้ำลดลงเท่าไร (อย่าเอาไปเป็นข้อสอบเด็กล่ะครับ)
บริเวณพื้นที่ชายฝั่ง ชายฝั่งที่ยูใกล epicenter มาก นํ้ายิ่งลดมาก ชายฝั่งที่ตื้นมาก นํ้าจะลดมาก และยิ่งนํ้ าลดมากเท่าใดความรุนแรงของคลื่นยักษ tsunami ก็ยิ่งมากขึ้นเท่านั้น เมื่อเกิดการแทนที่ของนํ้าในแนวดิ่ง รวมทั้งมวลของนํ้ าที่ไหลมาที่ epicenter มี ปริมาณมหาศาล จนเกิดแรงอัดออกดานข้าง เป็นแทงชั้นนํ้ าตรงกลางวิ่งออกทุกทิศทาง จากเวปกรมพัฒนาที่ดิน
... ถ้าชายฝั่งเป็นหน้าผา จะเกิดคลื่นยักษ์หรือไม่ ... (น่าเอาไปออกข้อสอบ)
ผมก็ไม่มีความรู้ทางธรณีวิทยาเหมือนกันครับ ครั้นจะโทรไปถามประธานชมรมฯ เก่าของผม ก็เกรงใจ เพราะนอกจากเวลารวมรุ่นก็ไม่ค่อยโทรไปหาเท่าไร

(ประธานชมรมการศึกษาฯ ที่เป็นรุ่นเดียวกับผม มี ๒ คน รับตำแหน่งคนละปี คนหนึ่งจบเซรามิกส์ คนหนึ่งจบธรณีวิทยา)
เท่าที่ฟังจากโทรทัศน์ ผมเชื่อคำอธิบายที่ว่า เมื่อเกิดแผ่นดินไหวรุนแรง ทำให้พลังงานสั่นสะเทือนถ่ายทอดจากจุดที่เกิด เดินทางผ่านทะเลมาขึ้นฝั่งครับ (ไม่ได้เชื่อว่ามีน้ำลด แล้วถูกแทนที่ที่แหล่งกำเนิด) ... เวลาจะขึ้นฝั่ง เนื่องจากฝั่งที่โดนมีลักษณะเป็นชายหาด ดังนั้นพลังงานที่มากับน้ำจึงถูกบีบตัวให้สูงขึ้น ซึ่งก็คือคลื่นที่สูงขึ้นกว่าปกติ ... การที่น้ำที่ชายฝั่งลดก่อนเกิดคลื่นยักษ์โถม ก็คือน้ำที่ถูกดูดไปรวมกันในทะเล ในบริเวณที่พลังงานมีการบีบตัว (ดึงน้ำส่วนน้อยจากฝั่ง ง่ายกว่าดึงน้ำส่วนใหญ่จากมหาสมุทร) ... ดังนั้นที่ปรากฏคือก่อนคลื่นยักษ์ น้ำจะลดลงเร็วผิดสังเกตุ ... คนที่มีประสบการณ์ย่อมไหวตัว คนที่ไม่เคยเห็นจึงว่าเป็นของแปลกครับ