กตัญญู
ธรรมะวันหยุด
พระเทพคุณาภรณ์ (โสภณ โสภณจิตฺโต ป.ธ.9) เจ้าอาวาสวัดเทวราชกุญชรวรวิหาร www.watdevaraj.com
คนที่รู้อุปการคุณแล้วตอบแทน จัดเป็นยอดกตัญญู บุคคลที่มีคุณและสร้างสิ่งที่เป็นประโยชน์แก่เรามีมากมาย เช่น พ่อแม่ ครูอาจารย์ เป็นต้นพ่อแม่เป็นผู้ให้กำเนิดแก่ลูก คอยเลี้ยงดู ป้องกันภัยอันตราย คอยอบรมสั่งสอนให้ทำดี หลีกหนีความชั่ว บางครั้งต้องยอมทำงานหนัก อาบเหงื่อต่างน้ำ อดทนเพื่อลูก ต้องการให้ลูกได้ศึกษาเล่าเรียน มีความรู้ ความฉลาด ต้องการให้ลูกมีอนาคตที่ดีทัดเทียมกับคนอื่น ท่านจึงมีคุณต่อลูกทุกคน ลูกคนใดได้ตอบแทนท่านด้วยความรัก เคารพ ห่วงใย เชื่อฟังคำสั่งสอน มีข้าวน้ำ ที่อยู่อาศัยให้ท่านอยู่สุขสบาย คอยรับใช้ช่วยทำธุระด้วยความเต็มใจ ให้ท่านได้สมหวัง
ยามมีกิจหวังเจ้าเฝ้ารับใช้
ยามป่วยไข้หวังเจ้าเฝ้ารักษา
ยามเมื่อถึงคราวตายวายชีวา
หวังลูกยาช่วยปิดตาตอนสิ้นใจ ลูกปฏิบัติตอบแทนพ่อแม่ได้เช่นนี้เรียกว่า เป็นคนยอดกตัญญู มีตัวอย่างลูกกตัญญูทั้งในอดีตและปัจจุบัน ต่างได้รับสรรเสริญยกย่องและมีความเจริญรุ่งเรืองมากมาย
เรื่อง สุวรรณสาม ซึ่งเป็นเด็กชายรูปงาม มีนิสัยกตัญญูมาแต่เดิม เป็นลูกของพราหมณ์และพราหมณี ซึ่งออกบวชบำเพ็ญความดีอยู่ในป่า
เมื่อสุวรรณสามเจริญวัยได้ 16 ปี วันหนึ่งพ่อแม่เข้าป่าแสวงหาผลไม้ตามปกติ วันนั้นบังเอิญฝนตก หนัก จึงเข้าไปหลบฝนที่พุ่มไม้ข้างจอมปลวกแห่งหนึ่ง ถูกงูพ่นพิษร้ายเข้านัยน์ตาของทั้งสองสามีภรรยา บอดสนิทอย่างน่าอัศจรรย์ จะเดินทางกลับที่พักก็มองไม่เห็น จึงสงบนิ่งอยู่ที่นั้น
สุวรรณสามลูกชายเห็นนานผิดปกติ จึงออกตามหาจนพบและรู้เรื่องทั้งหมด ถึงกับร้องไห้เสียใจที่ตนเองยังเป็นเด็กเกินไปที่จะเลี้ยงดูพ่อแม่ผู้มีพระคุณให้ดีได้
หลังจากนั้น ทำใจได้และดีใจที่มีเวลาตอบแทนพระคุณท่านอย่างเต็มที่ ประคองพ่อและแม่กลับไปที่พัก พร้อมพูดปลอบโยนท่านให้สบายใจ จัดทำความสะอาดทุกอย่าง ดูแลพ่อและแม่เป็นประจำทุกวัน เช่น ช่วงเช้าเตรียมน้ำล้างหน้า ไม้ชำระฟันไว้ให้ จัดเลือกผลไม้ดีๆ ที่หามาได้พร้อมที่จะรับประทาน จัดเตรียมน้ำดื่มน้ำสำหรับชำระร่างกายไว้ให้
ในเวลาที่ตนเองไม่อยู่จัดขึงเชือกเป็นราวไว้ตลอด จากที่อยู่ของพ่อและแม่ไปห้องสุขาบ้าง ไปที่อาบน้ำบ้าง ก่อนเข้านอนก็ปรนนิบัติ เวลาว่างหลังจากพ่อแม่ทานอาหารเช้าแล้ว ตนเองเข้าป่าเตรียมหาผลไม้ พร้อมตักน้ำเตรียมไว้สำหรับวันต่อไป
สุวรรณสาม เป็นคนยอดกตัญญู ได้รับยกย่องสรรเสริญว่าเป็นคนดีและเป็นแบบอย่างที่ดีตราบเท่าทุกวันนี้
