อส.คือสมาชิกกองอาสารักษาดินแดน จัดตั้งตามพระราชบัญญัตกองอาสารักษาดินแดน พ.ศ.2497
สมาชิกกองอาสารักษาดินแดนมี3ประเภทคือ
1.ประเภทสำรอง คือสมาชิกที่ยังไม่ได้รับการฝึก
2.ประเภทประจำกอง คือสมาชิกที่ได้รับการฝึกอบรมหลักสูตรจัดตั้ง และได้รับการบรรจุในอัตรากำลัง
3.ประเภทกองหนุน คือสมาชิกที่ได้ปลดออกจากประจำกอง
หน้าที่ของกองอาสารักษาดินแดน ตามมาตรา16 พระราชบัญญัตกองอาสารักษาดินแดน
มาตรา16
(1)บรรเทาภัยที่เกิดจากธรรมชาติและการกระทำของข้าศึก
(2)ทำหน้าที่ตำรวจรักษาความสงบในท้องที่ร่วมกับพนักงานฝ่ายปกครองหรือตำรวจ
(3)รักษาสถานที่สำคัญและการคมนาคม
(4)ป้องกันจารกรรมสดับตรับฟังและรายงานข่าว
(5)ทำการช่วยให้ความสะดวกแก่ฝ่ายทหารตามที่ทหารต้องการและตัดทอนกำลังข้าศึก
(6)เป็นกำลังสำรองส่วนหนึ่งที่พร้อมจะเพิ่มเติมและสนับสนุนกำลังทหารได้เมื่อจำเป็น
มาตรา29
เจ้าหน้าที่หรือสมาชิกกองอาสารักษาดินแดนในระหว่างทำการตามหน้าที่ให้ถือว่าเป็นเจ้าพนักงานตามกฎหมายลักษณะอาญา(ประมวญกฎหมายอาญา)
ชั้นยศ เป็นยศที่ได้รับพระราชทานจากพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวซึ่งแบ่งเป็นยศของผู้บังคับบัญชาและเจ้าหน้าที่กองอาสารักษาดินแดนและยศของสมาชิกกองอาสารักษาดินแดนยศของผู้บังคับบัญชาและเจ้าหน้าที่ กองอาสารักษาดินแดน
1. นายกองใหญ่
2. นายกองเอก
3. นายกองโท
4. นายกองตรี
5. นายหมวดเอก
6. นายหมวดโท
7. นายหมวดตรี
ยศของสมาชิกกองอาสารักษาดินแดน
1. นายหมู่ใหญ่
2. นายหมู่เอก
3. นายหมู่โท
4. นายหมู่ตรี
สำหรับสมาชิกกองอาสารักษาดินแดนที่ไม่มียศ ได้กำหนดชั้นไว้ 4 ชั้น คือ
1. สมาชิกเอก
2. สมาชิกโท
3. สมาชิกตรี
4. สมาชิก
การรักษาความสงบเรียบร้อย
การรักษาความสงบเรียบร้อย เป็นนโยบายสำคัญของรัฐบาลและกระทรวงมหาดไทย กองอาสารักษาดินแดนเป็นหน่วยขึ้นตรงกับกระทรวงมหาดไทย จึงมีหน้าที่หลักที่สำคัญในการปฏิบัติงานด้านการรักษาความสงบเรียบร้อยให้ บังเกิดผล โดยสั่งใช้สมาชิก อส. ปฏิบัติภารกิจร่วมกับฝ่ายปกครอง ทหารและตำรวจ ภารกิจสำคัญในขณะนี้ เช่น การแก้ไขปัญหาการก่อความไม่สงบใน ๓ จังหวัดชายแดนภาคใต้, การปราบปรามและกวาดล้างอาวุธสงครามและแหล่งผลิตอาวุธปืน วัตถุระเบิด ที่มิชอบด้วยกฎหมาย ทุกประเภท, การขจัดแหล่งปลูกพืชเสพติด ผู้ผลิต และสกัดกั้นเส้นทางลำเลียง ตลอดจนสอดส่อง ผู้มีอิทธิพลที่ให้การสนับสนุนในการค้ายาเสพติด, การป้องกันและปราบปรามอาชญากรรม โดยประสานการปฏิบัติอย่างใกล้ชิดกับฝ่ายปกครองและตำรวจ, การตั้งด่านตรวจ สกัดกั้นสิ่งผิดกฎหมายต่าง ๆในเขต ชุมชน, การควบคุมดูแลผู้หลบหนีภัยจากการสู้รบในศูนย์พักพิงชั่วคราวที่จังหวัดตาก แม่ฮ่องสอน ราชบุรี กาญจนบุรี และนครพนม การรักษาความสงบเรียบร้อยและความมั่นคงภายในตามแนวชายแดน และการร่วมกับตำรวจตั้งจุดตรวจ จัดชุดลาดตระเวนปราบปรามผู้ลักลอบตัดไม้ทำลายป่า ทำลายทรัพยากรธรรมชาติ ค้าของเถื่อนตามแนวชายแดน การขนแรงงานต่างด้าว และการรักษาความปลอดภัยพระตำหนัก ฯลฯ
ในอดีตที่ผ่านมา สมาชิก อส. ได้ชื่อว่าเป็น “ นักรบประชาชน ” ที่ร่วมเคียงบ่าเคียงไหล่ กับ ฝ่ายปกครอง ทหารและตำรวจ จนได้รับบาดเจ็บและเสียชีวิตจำนวนมาก และปัจจุบันสมาชิก อส. ก็ยังคงเป็นกำลังสำคัญของฝ่ายปกครองในการปฏิบัติภารกิจการรักษาความสงบเรียบ ร้อย การข่าว การแก้ไขปัญหาต่าง ๆ ตลอดจนการปฏิบัติงานสนองนโยบายรัฐบาลและกระทรวงมหาดไทย โดยเป็นกองกำลังสำคัญของผู้ว่าราชการจังหวัดและนายอำเภอ อุทิศตัว และตรากตรำ ในการปฏิบัติหน้าที่ เช่น การช่วยเหลือผู้ประสบภัยธรรมชาติ อุทกภัย อัคคีภัย วาตภัย แผ่นดินไหว คลื่นยักษ์ ฯลฯ หรือการปฏิบัติหน้าที่ใน ๓ จังหวัดชายแดนภาคใต้ ภายใต้การนำของฝ่ายปกครอง เช่น ผู้ว่าราชการจังหวัด นายอำเภอ ปลัดอำเภอ กำนัน ผู้ใหญ่บ้าน ตั้งแต่ต้นจนเสร็จสิ้นภารกิจ ซึ่งบางครั้งเป็นเวลานานนับเดือนหรือหลายเดือน การเสียสละในการปฏิบัติหน้าที่เพื่อสังคมและประเทศชาติของพวกเขาเหล่านั้น เป็นภารกิจที่สำคัญและมากมายเกินกว่าค่าตอบแทนประจำเดือนหรือเบี้ยเลี้ยง ประจำวันที่ได้รับ จึงไม่มีอะไรตอบแทนที่ดีไปกว่าการให้เขาเหล่านั้นมีขวัญและกำลังใจในการ ปฏิบัติหน้าที่ต่อไป ดังนั้นทุกวันที่ ๑๐ กุมภาพันธ์ ซึ่งเป็นวันสถาปนากองอาสารักษาดินแดนของทุกปี จะมีการพิจารณามอบรางวัลกองร้อยอาสารักษาดินแดนดีเด่น และสมาชิก อส.ผู้ปฏิบัติงานดีเด่น จึงขอเชิญพวกเรามาร่วมเป็นเกียรติ ร่วมแสดงความยินดี และร่วมเป็นกำลังใจแก่พวกเขาเหล่านั้นที่ได้รับรางวัล แต่อย่าลืมนึกถึงสมาชิก อส. ผู้ปฏิบัติหน้าที่ด้วยความเสียสละจนเกิดผลดีแก่ทางราชการทุกคนที่ไม่ได้รับ รางวัลในวันนั้นด้วยเหตุผลใดก็ตามที จงขอให้นึกเสมอว่า
“ ถึงแม้ท่านจะไม่ได้รับรางวัลอะไร แต่ความภูมิใจในเกียรติภูมิของท่านยังคงมีอยู่แน่นอนและตลอดไป ”
http://asa.dopa.go.th/
