เอามาฝากทุกท่าน โดยเฉพาะท่าน หนองหัวพรานนะครับ..
การกิ๋นเข้าของคนล้านนา
การรับประทานอาหารของชาวล้านนา เรียกกันว่า กินเข้า หรือกินข้าว โดยชาวล้านนานั้นมีแบบแผนโดยทั่วไปดังนี้
อาหารที่รับประทาน
อาหารหลักคือ เข้าหนึ้ง หรือข้าวนึ่ง และกับข้าว ซึ่งเรียกกันว่าของกิน ของไขว่ หรือ คำกิน อีก๑-๒ อย่าง ซึ่งมีหลายประเภทด้วยกัน อาทิ แกง น้ำพริก ยำ ตำ ส้า ลาบ ขั้ว เป็นต้น ทั้งนี้ อาหารที่นิยมทำรับประทานในชีวิตประจำวันมักได้แก่อาหารประเภทแกง และน้ำพริก
เวลาที่รับประทาน/มื้ออาหาร
ชาวล้านนารับประทาน ๓ มื้อ เช่นเดียวกับที่อื่น ๆ คือมื้อเช้าเรียกว่าเข้างาย มื้อกลางวันเรียกว่า เข้าทอน (อ่าน"เข้าตอน") และมื้อเย็นเรียกว่า เข้าแลง
สถานที่ที่รับประทานอาหาร
ตั้งแต่โบราณมา ในบ้านที่มีชานเรือน จะรับประทานกันที่ชานเรือนนี้ แต่เมื่อมีแขกมาบ้านจะยกมารับประทานกันที่เติน (อ่าน "เติ๋น") สมัยปัจจุบันบางครัวเรือนอาจทำห้องรับประทานอาหารไว้ต่างหาก
อุปกรณ์ในการรับประทานอาหาร โดยทั่วไปมีอุปรณ์ดังนี้
- ขันโตก หรือสะโตก เป็นภาชนะสำหรับวางอาหารในขณะรับประทานอาหารเพื่อให้อาหารนั้นอยู่ในระดับสูงกว่าพื้น ทำด้วยไม้หรือหวาย มีหลายขนาด ถือเป็นของใช้ประจำครัวเรือนอย่างหนึ่ง
- ถ้วยแกง อาหารประเภทมีน้ำแกงจะใช้ภาชนะนี้
- ถ้วยแบน หรือจาน/ชาม มีลักษณะแบน อาหารประเภททอด ปิ้ง คั่วหรือผัด มักจะตักใส่ ภาชนะนี้
- ช้อน ในสมัยโบราณไม่มีใช้ ต้องแต่งกะลามะพร้าวให้ขึ้นรูปเป็นช้อน หรือทำจากข้อไม้ไผ่ ใช้สำหรับตักน้ำแกงซด หรือเขี่ยอาหารในน้ำแกงให้ขึ้นมาข้างบน เพื่อจะได้หยิบรับประทานได้ง่าย ไม่ต้องควานหาในน้ำแกง ในยุคก่อนแต่ละบ้านจะมีช้อนจำนวนจำกัด บางครั้งในขันโตกนั้นจะมีช้อนเพียงคันเดียว คนที่ร่วมวงต้องผลัดกันซดจึงจะได้
- กล่องข้าว ในสมัยก่อนนิยมทำมาจากไม้ไผ่หรือใบตาลสาน บุข้างในด้วยกาบหมากหรือกาบ ไม้ไผ่เพื่อกันความชื้นแฉะและรักษาความร้อน ปัจจุบันมักพบใช้กระติกน้ำแข็งบุด้วยผ้าขาวบาง เพราะสามารถเก็บความร้อนได้นานกว่า ในแต่ละครอบครัวจะมีจำนวนกล่องข้าวขึ้นอยู่กับจำนวนคนใน ครัวเรือนแต่มักมี ๑-๓ กล่อง และจะใช้ ๒ คนต่อหนึ่งกล่อง หรือหากมีคนจำนวนมาก อาจจะฅดเข้าหรือนำข้าวจากกล่องใส่จานเพิ่มขึ้นอีก
ลักษณะการจัดวางอาหาร
อาหารทุกอย่างจะวางไว้บนขันโตก อาหารประเภทแกงอาจตัก ๒ ชาม ทั้งนี้แล้วแต่จำนวนคน จำนวนอาหารบนขันโตก และความเหมาะสม ถ้าเป็นอาหารประเภทน้ำพริก ยำ ลาบ ส้า ซึ่งมีผักกับคือผักจิ้มด้วย ก็จะเอาผักจิ้มใส่ไว้ระหว่างช่องว่างที่วางถ้วยชามเช่นเดียวกับช้อนสำหรับกล่องข้าวหรือจานข้าวเหนียวนั้น จะวางกับพื้นและวางในลักษณะสับทุก ๆ สองคนที่นั่งล้อมวงอยู่ แต่ทั้งนี้อาจจะใช้กล่องข้าวหรือจานข้าวสำหรับแต่ละคนก็ได้
