หันลายเซ็นอ้ายก๋าสะรอง ขอเล่าภูมิศาสตร์ต๋ำหมู่บ้านผมต๋อนเป๋นหนะอ่อนฮื้อฟังน่อยเน๊าะ บ้านผมจื้อหมู่บ้านเมืองวะ อยู่ต๋ำบลเมืองเล็น สันทราย เจียงใหม่เน๊าะ
แถวบ้าน มีแม่น้ำอยู่สองสายหลัก (สามจื้อ) มีน้ำปิง น้ำแม่กวง น้ำแม่กอก(บางตี้ก่อฮ้องเหมืองกอก) น้ำปิงนี่เป๋นครองขุด(ชลประธาน)ไหลมาจากน้ำปิงใหญ่ ตังแม่เต๋าให(แม่โจ้ครับ)มาสิ้นสุดที่หมู่บ้านผม ส่วนหนึ่งไหลลงน้ำแม่กวง แหมส่วนไหลลงน้ำแม่กอก น้ำแม่กวงนี้ไหลผ่านตังหน้าบ้านผม ไปตังหนองไคร้ แม่ย้อย ผ่านฝายต่างๆเข้าต้งเข้านาจาวบ้าน บะฮู้ไปสุดตี้ไหน เพราะเป๋นชลประทาน(หน้าบ้านผมเป๋นฝายลูกแรก) ส่วนน้ำแม่กอกนี่ไหลผ่านตังหลังบ้านผมครับ เป๋นน้ำธรรมชาติ ใหลมาจากเขื่อนแม่กวง(ตะก่อนบะมีเขื่อน) ผ่านไปตังฝากดอยสะเก็ด สันก๋ำแปง เข้าหละปูน(ตังปู้นซ้ำฮ้องน้ำแม่กวง
) น้ำสองสายหน้าบ้าน หลังบ้านผมนี้ นิเวศวิทยาสมัยก่อนต่างกั๋นโดยสิ้นเชิง (
เมืองปะแล๊ด ) โดยเฉพาะชนิดของป๋า สายหน้าบ้านจะมีป๋าใหญ่ อย่างป๋าแข้ ป๋าเพี้ย ป๋าค้าว ป๋าขาวปีกแดง ปู๋โค่ง แหมหลายอย่าง ส่วนสายหลังบ้านที่ก๋ายเป็นน้ำสายหลักของหละปูนนี้ จะมีจ๋ำพวกป๋าสรอย ป๋าสะปาก ป๋าขาวปีกเหลือง(ป๋าแต๊บ) ป๋าจั๊กเก้อ ป๋าจอน ปู๋เหล็ก กุ้งกิม แหมหลายอย่าง แต่บะหมีป๋าใหญ่ สายหลังบ้านนี้จะกว้างใหญ่มาก(ตะก่อน) มีหาดทราย เกาะทราย หาดหิน ป่าเพี๊ยบ นกนักขนาด น้ำก่อใส เปิ้นใจ้ซักผ้ากั๋น (เหมือนฮูปที่อ้ายยศถ่ายมาจากเมืองนอกนั่นแหละครับ) สมัยก่อนผมเกิด เปิ้นว่ามีอี่แห้ง กิ๋นหมาเน่าโตย รุ่นผมบะตันหันละ หันก้าบ้วน ป๋าฝา เต่า อี่เห็น แหมหลายอย่าง มีนกเงือกโตยนา น้ำจะท่วมเจื่อ หาดทรายเกาะทราย จะเปลี่ยนไปตลอดเวลา ตะก่อนมีความสุขครับอยู่กับธรรมชาติ เลิกเฮียนมาก่อไปยิงนก ปักเบ็ดกบ เบ็ดป๋า ยามนี้ก่อตั้งกว่าง
เสาร์ติดก่อออกล่าครับ จ่อมเบ็ด ยิงนก
ต๋อนนี้น้ำสายหน้าบ้าน เหลือกว้างเมตรเดียว
บะมีป๋าฮื้อจาวบ้านได้กิ๋นแล้ว) สายหลังบ้านอุกไปด้วยหญ้า บะมีต้นไม้ใหญ่ บะมีหาดทรายเกาะทราย น้ำบะนักละก่อขุ่น(ตั้งแต่มีเขื่อนกั้น นกกะน้อยชนิดลงไป หนูปุ๊ก เห็น หายไป ยาฆ่าหอย ฆ่าแมงก่อนัก แต่ที่มีนักขื้นก่อเป๋นงูเหลือม
ไปนอนต่อละครับ
