2-02 เขตศก.พิเศษ-1
ร่างพรบ.เขตเศรษฐกิจพิเศษ ฉบับ ประเทศไทย จำกัดมหาชน
เมื่อวันที่ 11 มกราคมที่ผ่านมา คณะรัฐมนตรีมีมติรับหลักการร่างกฎหมายฉบับหนึ่ง เป็นร่างกฎหมายฉบับใหญ่
ที่มีความยาวถึง 110 มาตรา! เนื้อหามีผลให้เป็นการยกเว้นการบังคับใชกฎหมายหลายฉบับ!
เนื้อหาในร่างดังกล่าว สัก กอแสงเรือง สมาชิกวุฒิสภา อดีตนายกสภาทนายความ ถึงขั้นกล่าวว่า
ผมยกย่องคนร่างจริงๆ คนธรรมดาอย่างพวกเรานี่คิดไม่ได้หรอก
ร่างพระราชบัญญัติฉบับนั้น คือ ร่างพระราชบัญญัติเขตเศรษฐกิจพิเศษ พ.ศ.......
และต่อไปนี้ คือเนื้อหาของกฎหมาย ที่ผ่านการเห็นชอบจากคณะรัฐมนตรีทั้งคณะ
เขตเศรษฐกิจพิเศษ คืออะไร
หลักการและเหตุผลของกฎหมายฉบับนี้ มาจากความต้องการที่จะเพิ่มศักยภาพการแข่งขันของประเทศให้สูงขึ้น
พัฒนาการให้บริการของภาครัฐโดยรวดเร็วและมีประสิทธิภาพเพื่อตอบสนองความต้องการของประชาชน แต่กฎหมายเดิม
ซึ่งคือพระราชบัญญัติการนิคมอุตสาหกรรม พ.ศ. 2522 ไม่เอื้อต่อการพัฒนาดังกล่าว เพราะเน้นเพียงการพัฒนาพื้นที่ให้เป็น
เขตอุตสาหกรรมส่งออกเท่านั้น แต่ไม่เอื้อต่อการพัฒนาประสิทธิภาพในการ ใหบริการ ของภาครัฐ จึงจะยกเลิกกฎหมาย
ดังกล่าวและใหมีกฎหมายว่าด้วย เขตเศรษฐกิจพิเศษ ขึ้น
เขตเศรษฐกิจพิเศษ คือพื้นที่ที่จัดตั้งขึ้น เพื่อส่งเสริม สนับสนุน อำนวยความสะดวก และ ให้สิทธิพิเศษบางประการ
ในการดำเนินกิจการต่างๆ เช่น การอุตสาหกรรม เกษตรกรรม พาณิชยกรรม การท่องเที่ยว การบริการ การผังเมือง
การอยู่อาศัย ที่มีคุณภาพชีวิตที่ดี หรือ การอื่นใด อันครอบคลุมกว้างขวาง
คณะกรรมการนโยบายเขตเศรษฐกิจพิเศษ ประกอบด้วย นายกรัฐมนตรี เป็นประธานผู้มีอำนาจสูงสุด
รองนายกรัฐมนตรีเป็นรองประธาน รัฐมนตรีว่าการกระทรวงการคลัง รัฐมนตรีว่าการกระทรวงพาณิชย์
รัฐมนตรีว่าการกระทรวงมหาดไทย รัฐมนตรีว่าการกระทรวงอุตสาหกรรม นอกจากนี้ มีเลขาธิการ
คณะกรรมการพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ และผู้ทรงคุณวุฒิที่คณะรัฐมนตรีแต่งตั้งอีกไม่น้อยกว่าเจ็ด
แต่ไม่เกินสิบคน เป็นกรรมการ
แต่ทว่า คณะกรรมการนโยบาย จะเชิญรัฐมนตรีหรือปลัดกระทรวงใดๆ ใหมาเข้าร่วมประชุมเป็นครั้งคราวได้แล้ว
รัฐมนตรีหรือปลัดกระทรวงผู้มาประชุมนั้น มีฐานะเป็น กรรมการ ทันที แสดงว่า สัดส่วนของกรรมการนโยบาย
เขตเศรษฐกิจพิเศษในภาครัฐ ภาครัฐมนตรีมีจำนวนไม่แน่นอนสามารถที่จะยืดหยุ่นเพิ่มขึ้นได้ ตามความเห็นของ
คณะกรรมการนโยบาย โดยทั้งหมดอยู่ในความดูแลของนายกรัฐมนตรีที่มีอำนาจสูงสุด
ฐานะของสำนักงานคณะกรรมการนโยบายเขตเศรษฐกิจพิเศษ เป็นหน่วยงานในกำกับของรัฐ มีฐานะเป็น องค์การมหาชน
แต่เขตเศรษฐกิจพิเศษมีฐานะเป็น นิติบุคคล ไม่อยู่ในบังคับแห่งกฎระเบียบข้อบังคับ หรือมติใด ๆ ที่ใช้บังคับแก่
รัฐวิสาหกิจหรือองค์การมหาชน อีกนัยหนึ่งคือ เป็นองค์กรมหาชนแต่ไม่อยู่ในบังคับของกฎหมายองค์กรมหาชน
มันอยู่เหนือกฎหมายมีอำนาจ แต่ไม่มีหน้าที่ไม่มีภาคบังคับให้อยู่ในกรอบของกฎหมายใดๆ สัก กอแสงเรือง
กล่าวถึงร่างพรบ.ดังกล่าวในที่ประชุมร่วมกันของคณะกรรมาธิการการพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์
และ คณะกรรมาธิการการต่างประเทศ วุฒิสภา
คณะกรรมการนโยบาย สามารถดำเนินการใดๆ ผ่านสำนักงานคณะกรรมการนโยบาย ซึ่งมีหน้าที่ทั้งเป็นธุรการศึกษา
เสนอแนะกิจการต่าง ๆ รวมทั้งมีหน้าที่ในการ ร่วมประกอบการงาน หรือ ร่วมลงทุน กับเขตเศรษฐกิจพิเศษ
ในกิจการทั้งปวงของเขตเศรษฐกิจพิเศษ
ในเรื่องนี้ นายสัก กอแสงเรืองกล่าวว่า สำนักงานทำหน้าที่ธุรการตามมาตรา 12 แตสำนักงานยังไปร่วมประกอบการ
หรือร่วมลงทุนกับเศรษฐกิจพิเศษได้เลยทำให้สงสัยว่าอำนาจของสำนักงาน มันบริหารจัดการทำหน้าที่ธุรการจริงหรือเปล่า
พอไปประกอบการหรือร่วมลงทุน มันเป็นพ่อค้าไปแล้ว เป็นนักลงทุนไปแล้ว เป็นผู้ประกอบการไปแล้ว ตกลงสำนักงาน
มีฐานะเป็นสำนักงานตามอำนาจหน้าที่จริงหรือเปล่า
การจัดตั้งเปลี่ยนแปลงเขต หรือยุบเลิกเขตเศรษฐกิจพิเศษ ให้ตราเป็นพระราชกฤษฎีกาก่อนที่ครม.จะให้ความเห็นชอบ
ใหครม.ส่งร่างพระราชกฤษฎีกาต่อสภาผู้แทนราษฎรและวุฒิสภา เพื่อ ทราบ นั่นคือ สภาไม่มีอำนาจพิจารณา
ไม่มีอำนาจทักท้วง ทบทวน ส่งคืน หรือทำให้ พระราชกฤษฎีกาตกไป นอกจากเป็นสภาตรายาง อำนาจทั้งหมดถูกรวบไว้
ที่ฝ่ายบริหารอย่างชัดเจน
ให้ฝ่ายบริหารออกพระราชกฤษฎีกาซึ่งเป็นกฎหมายลูก ยกเว้นกฎหมายในรูปแบบของพระราชบัญญัติ
ที่ออกโดยสภาซึ่งเป็นฝ่ายนิติบัญญัติได้มากมาย
ตอนต่อไป มีเนื้อหาว่าด้วยอำนาจของเขตเศรษฐกิจพิเศษ ที่ดูแลโดยฝ่ายบริหารของประเทศ
มาตรา 6 : เมื่อมีกรณีสมควรส่งเสริม สนับสนุน และอำนวยความสะดวก รวมตลอดทั้งใหสิทธิพิเศษบางประการ
ภายในเขตพื้นที่เฉพาะเพื่อประโยชนในการดำเนินการต่าง ๆ เช่น การอุตสาหกรรม เกษตรกรรม พาณิชยกรรม
การท่องเที่ยว การบริการ การผังเมือง การอยู่อาศัยที่มีคุณภาพชีวิตที่ดี หรือการอื่นใด รวมทั้งการพัฒนาต้นแบบ
การบริหารจัดการที่ดี และการจัดให้เป็นเขตประกอบการเสรีอย่างใดอย่างหนึ่งหรือหลายอย่างให้ดำเนินการจัดตั้ง
เป็นเขตเศรษฐกิจพิเศษ ตามพระราชบัญญัตินี้
มาตรา 7 วรรคสี่ : ในการประชุมพิจารณาเรื่องใด คณะกรรมการนโยบายจะเชิญรัฐมนตรีหรือปลัดกระทรวงที่เกี่ยวข้อง
กับเรื่องนั้นให้เข้าร่วมประชุมในฐานะเป็นกรรมการเป็นครั้งคราวด้วยก็ได้ ในกรณีเช่นนั้น ให้รัฐมนตรีหรือปลัดกระทรวง
ซึ่งได้รับเชิญและมาประชุมมีฐานะเป็นกรรมการตามวรรคหนึ่งสำหรับการประชุมครั้งที่ไดรับเชิญนั้น
มาตรา 11 : ให้จัดตั้งสำนักงานคณะกรรมการนโยบายเขตเศรษฐกิจพิเศษขึ้นเป็นหน่วยงานในกำกับของรัฐ
มีฐานะเป็นองค์การมหาชน
การใดที่มิไดบัญญัติไว้แล้วในพระราชบัญญัตินี้ ให้เป็นไปตามบทบัญญัติแห่งกฎหมายว่าด้วยองค์การมหาชน
เพื่อประโยชนแห่งการนี้ ให้ถือว่าคณะกรรมการนโยบายมีฐานะเป็นคณะกรรมการซึ่งทำหน้าที่บริหารสำนักงาน
และนายกรัฐมนตรีเป็นรัฐมนตรีผู้รักษาการตามพระราชกฤษฎีกาตามกฎหมายว่าด้วยองค์การมหาชน
มาตรา 12 : สำนักงานมีหน้าที่และอำนาจ ดังต่อไปนี้
(๑) ทำหน้าที่ธุรการของคณะกรรมการนโยบาย
(๒) ศึกษาเตรียมการ เสนอแนะกิจการต่าง ๆ อันเป็นอำนาจหน้าที่ของคณะกรรมการนโยบาย
(๓) ศึกษาความเหมาะสมของพื้นที่ที่จะกำหนดใหเป็นเขตเศรษฐกิจพิเศษ โดยเฉพาะในเรื่องความเป็นไปได้
ในทางเศรษฐกิจและการเงินในการจัดตั้งเขตเศรษฐกิจพิเศษ แต่ละเขต ผลกระทบและความคุ้มค่าในประโยชน์
ที่ประชาชนในพื้นที่จะได้รับเพื่อเสนอต่อคณะกรรมการนโยบาย
(๓ / ๑) ให้ข้อมูลและรับฟังความคิดเห็นของประชาชนในพื้นที่เพื่อประกอบการศึกษาวิเคราะหและเสนอแนะ
แนวทางป้องกันหรือแก้ไขผลกระทบต่อประชาชนในพื้นที่ทั้งก่อนและหลังการจัดตั้งเขตเศรษฐกิจพิเศษ
(๔) ส่งเสริมและสนับสนุนกิจการของเขตเศรษฐกิจพิเศษ
(๕) ร่วมประกอบการงานหรือร่วมลงทุนกับเขตเศรษฐกิจพิเศษในกิจการทั้งปวงของเขตเศรษฐกิจพิเศษ
ตามหลักเกณฑที่คณะกรรมการนโยบายกำหนดหรือตามที่ได้รับอนุมัติจากคณะกรรมการนโยบาย
(๖) ปฏิบัติหน้าที่อื่นตามที่กำหนดในพระราชบัญญัตินี้หรือที่คณะกรรมการนโยบายมอบหมาย
มาตรา 16 : การจัดตั้งเปลี่ยนแปลงเขต และการยุบเลิกเขตเศรษฐกิจพิเศษ ให้ตราเป็นพระราชกฤษฎีกา ก่อนที่คณะรัฐมนตรี
จะให้ความเห็นชอบในร่างพระราชกฤษฎีกาตามวรรคหนึ่ง ให้คณะรัฐมนตรีส่งร่างพระราชกฤษฎีกาดังกล่าวต่อสภาผู้แทนราษฎร
และวุฒิสภาเพื่อทราบ
มาตรา 16 วรรค 3 :ให้เขตเศรษฐกิจพิเศษ มีฐานะเป็นนิติบุคคล ไม่อยู่ในบังคับแห่งกฎระเบียบข้อบังคับ หรือมติใด ๆ
ที่ใช้บังคับแกรัฐวิสาหกิจหรือองค์การมหาชน เว้นแตในส่วนที่เกี่ยวกับการจัดตั้งสหภาพแรงงานรัฐวิสาหกิจ
ใหถือว่าพนักงานและลูกจ้างของเขตเศรษฐกิจพิเศษ เป็นพนักงานและลูกจ้างของรัฐวิสาหกิจ
