อาจารย์ล้อม เพ็งแก้ว เขียนถึงที่มาของสำนวนนี้ไว้ในหนังสือ หน้ากระดานเรียง (๑) พิมพ์โดยโครงการจัดพิมพ์คบไฟ ไว้ดังนี้
เรียบร้อยโรงเรียนจีน นั้น เป็นสำนวนที่มีอายุประมาณเสี้ยวศตวรรษ คือเกิดขึ้นในสมัยที่มี กองโรงเรียนราษฎร์ อันเป็นส่วนราชการในกรมสามัญศึกษา กระทรวงศึกษาธิการ ส่วน ราชการนี้มีหน้าที่ดูแลและควบคุมสถานศึกษาทั้งปวงที่เป็นของเอกชน บัดนี้ได้ขยายขึ้นเป็นสำนักงานคณะกรรมการการศึกษาเอกชน มีฐานะเท่ากรม มีเลขาธิการเป็นผู้บังคับบัญชา
เหตุที่เกิดสำนวนนี้ขึ้น ก็เพราะกองโรงเรียนราษฎร์มีเจ้าหน้าที่ตรวจโรงเรียน ดูแลเกี่ยวกับการเรียนการสอน อาคารสถานที่ รวมไปถึงการจัดสวัสดิการให้แก่ครูและนักเรียนให้เป็นไปตามระเบียบและหลัก เกณฑ์ที่ทางราชการกำหนด ผลการตรวจโรงเรียนที่เจ้าหน้าที่ของกองโรงเรียนราษฎร์รายงานนั้นเป็นเอกสาร ข้อมูลที่มีผลต่อโรงเรียนราษฎร์เป็นอย่างยิ่ง คืออาจได้งบประมาณช่วยเหลือเพิ่ม หรือ ลด หรือ งด ไปเลยก็ได้บางทีก็อาจถึงสั่งปิดโรงเรียนเอาเลยทีเดียว เจ้าหน้าที่ตรวจโรงเรียนจึงเป็นที่เกรงอกเกรงใจ และเจ้าของโรงเรียนจำเป็นต้องเอาใจใส่ ต้อนรับขับสู้เป็นพิเศษทุกครั้งที่มีการไปตรวจโรงเรียน
แน่นอน เจ้าของโรงเรียนที่เป็น
คนจีนย่อมถนัดในเรื่องเช่นนี้ยิ่งกว่าเจ้าของที่เป็น คนไทย และเป็นที่รู้จักในบรรดาเจ้าหน้าที่ว่า ใครได้ไปตรวจโรงเรียนจีน คนนั้นย่อมเป็นคนของหัวหน้ากอง หรือไม่ก็เป็นที่ชอบพอเป็นพิเศษของผู้บังคับบัญชาระดับสูงขึ้นไป ผลการตรวจก็จะต้องออกมาว่าเรียบร้อยทุกครั้งไป
สำนวน เรียบร้อยโรงเรียนจีน จึงเกิดขึ้นแรก ๆ ก็ใช้กันเฉพาะในกองโรงเรียนราษฎร์ แต่ต่อมาก็ได้ขยายวงออกไปเรื่อย ๆ ผู้ที่ใช้รู้ที่มาบ้าง ไม่รู้บ้าง จึงเป็นเหตุให้สำนวนนี้แตกลูกออกไปต่าง ๆ ในหนังสือ หน้ากระดานเรียง (๑) ยังมีเกร็ดคำไทยสำนวนไทย ที่น่าสนใจอีกมาก ซองคำถาม ขอแนะนำให้ซื้อหามาอ่านกัน
ข้อมูลสนับสนุนจากหนังสือ ๑๐๘ ซองคำถาม / สำนักพิมพ์สารคดี
