ประวัติพระสังฆราช
๑. สมเด็จพระอริยวงษญาณ สมเด็จพระสังฆราช (ศรี) วัดระฆังโฆษิตาราม
ภูมิลำเนาเดิม ๐ (ไม่ปรากฏ)
วันประสูติ
๐ (ไม่ปรากฏ)
วันสถาปนา ๐ พ.ศ.๒๓๒๕ ในรัชกาลที่ ๑
วันสิ้นพระชนม์ ๐ เดือน ๕ ปีขาล พ.ศ. ๒๓๓๗ ในรัชกาลที่ ๑
พระชนมายุ ๐ (ไม่ปรากฏ)
ทรงดำรงตำแหน่งสมเด็จพระสังฆราช ๑๑ ปีเศษ
[NEXT]
--------------------------------------------------------------------------------
สมเด็จพระสังฆราช (ศรี)
วัดระฆังโฆสิตาราม
พระองค์ที่ ๑ แห่งกรุงรัตนโกสินทร์
พระประวัติเบื้องต้น
สมเด็จพระสังฆราช (ศรี) ทรงดำรงตำแหน่งสมเด็จพระสังฆราชพระองค์แรก
แห่งกรุงรัตนโกสินทร์ ท่านก็เคยทรงดำรงตำแหน่งสมเด็จพระสังฆราช
มาแล้วครั้งหนึ่ง ในรัชกาลพระบาทสมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราชแต่
ในขณะนั้นเกิดความวุ่นวายกันไปทั่วทั้งราชอาณาจักรและพระพุทธจักร ท่านจึงต้อง
พ้นจากตำแหน่งสมเด็จพระสังฆราชไประยะหนึ่ง
สมเด็จพระสังฆราช (ศรี) แต่เดิมคงจะเรียกว่าพระอาจารย์ศรี ทรงผนวชเป็น
พระภิกษุอยู่ที่วัดพนัญเชิง อำเภอกรุงเก่า จังหวัดพระนครศรีอยุธยา เมื่อกรุงศรี
อยุธยาเสียแก่พม่าในแผ่นดินพระเจ้าเอกทัศน์ วัดวาอารามถูกเผาวอดวาย
พระภิกษุสามเณรต่างก็พากันหลบภัยไปอยู่ตามวัดต่างๆ ในต่างจังหวัด
พระอาจารย์ศรีก็ได้หลบภัยไปจำพรรษาอยู่ที่วัดแห่งหนึ่งในเมืองนครศรีธรรมราช
ที่ซึ่งพระพุทธศาสนาเจริญรุ่งเรืองมาโดยตลอด ต่อมาในปี พ.ศ. ๒๓๑๒
สมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช ได้ทรงยกทัพไปปราบก๊กเจ้านคร ซึ่งตั้งตัวเป็นใหญ่
ที่เมืองนครศรีธรรมราช จึงได้อาราธนาพระอาจารย์ศรีขึ้นมาจำพรรษาอยู่ ณ
วัดบางหว้าใหญ่ (ปัจจุบัน คือ วัดระฆังโฆสิตาราม) เนื่องด้วยทรงคุ้นเคย และรู้จัก
เกียรติคุณของพระอาจารย์ศรี มาตั้งแต่ครั้งสมัยกรุงศรีอยุธยา ในขณะนั้น
พระอาจารย์ดีทรงดำรงตำแหน่งสมเด็จพระสังฆราชอยู่ก่อน แต่ต่อมาภายหลัง
สมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราชทรงทราบว่า พระอาจารย์ดีเคยบอกที่ซ่อนทรัพย์
ของผู้อื่นให้แก่พม่าเมื่อเวลาถูกขังอยู่ จึงโปรดให้ถอดออกจากตำแหน่งสมเด็จพระ
สังฆราช แล้วทรงสถาปนาสมเด็จพระสังฆราช (ศรี) ขึ้นแทน
การปกครองคณะสงฆ์
การปกครองคณะสงฆ์ในสมัยเริ่มต้นของกรุงธนบุรีเป็นไปด้วยสันติสุข ด้วยเหตุที่
สมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราชทรงอุปถัมภ์กับสนับสนุนทุกวิถีทาง แต่พอเข้าปลาย
ยุคกรุงธนบุรี การพระศาสนาก็เริ่มเสื่อมลง เนื่องด้วยสมเด็จพระเจ้าตากสินทรง
สติฟั่นเฟือน ทรงถอดสมเด็จพระสังฆราช (ศรี) ออกจากตำแหน่ง บ้านเมืองเกิด
ความเดือดร้อนไปทุกหนแห่งจนกระทั่งสมเด็จเจ้าพระยามหากษัตริย์ศึก(ทองด้วง)
ได้เข้ามาแก้ไขเหตุการณ์บ้านเมืองให้กลับสงบลง และปราบดาภิเษกขึ้นเป็น
ปฐมกษัตริย์แห่งพระบรมราชจักรีวงศ์ ทรงพระนามว่า พระบาทสมเด็จพระ
พุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช แล้วทรงจัดการให้บ้านเมืองอยู่ในสภาพปกติ
และเจริญขึ้นเรื่อยๆ โดยเฉพาะในด้านพระพุทธศาสนา ในปีที่เสด็จขึ้นครอง
ราชสมบัตินี้ สมเด็จพระสังฆราช (ศรี) ได้รับสถาปนาดำรงตำแหน่งสมเด็จ
พระสังฆราชอีกครั้งหนึ่ง การพระศาสนารุ่งเรืองขึ้นมาก
การสังคายนาพระไตรปิฎก
พ.ศ. ๒๓๓๑ เมื่อพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช ทรงมี
พระราชประสงค์จะให้รวบรวมและสังคายนาพระไตรปิฎกที่กระจัดกระจาย
ครั้งเสียกรุงให้ถูกต้องและครบสมบูรณ์นั้น สมเด็จพระสังฆราช (ศรี) ก็ได้
รับสั่งให้ประชุมพระราชาคณะ ที่วัดบางหว้าใหญ่ ทรงเลือกพระราชาคณะ
ได้ ๒๘ รูป และราชบัณฑิตยาจารย์ ๓๒ คน ทำสังคายนาที่วัดนิพพานาราม
(คือ วัดมหาธาตุยุวราชรังสฤษฎิ์) โดยจารึกลงในใบลานใหญ่ เสร็จแล้ว
พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช ทรงให้ปิดทองทึบทั้ง
หน้าปกและหลังปก ทรงโปรดให้เรียกว่า พระไตรปิฎกฉบับทอง ซึ่งได้
เป็นหลักของพระไตรปิฎกฉบับในสมัยหลังต่อๆ มา ซึ่งได้มีการชำระและ
พิมพ์ขึ้นอีกหลายครั้ง
สมเด็จพระสังฆราช (ศรี) นับว่าเป็นสมเด็จพระสังฆราชที่มีความรอบรู้ใน
ศาสตร์คัมภีร์เป็นอย่างสูง เป็นประธานสงฆ์ทำสังคายนาพระไตรปิฎก
นับเป็นครั้งแรกในสมัยกรุงรัตนโกสินทร์ ทรงดำรงตำแหน่งสมเด็จพระ
สังฆราช ตั้งแต่ปี พ.ศ. ๒๓๒๕ และสิ้นพระชนม์ในปี พ.ศ. ๒๓๓๗
เดือน ๕ รวมเวลาอยู่ในตำแหน่งสมเด็จพระสังฆราช ๑๑ ปี เศษ
ย่อความจาก "ธรรมจักษุ"
นิตยสารทางพระพุทธศาสนารายเดือน
จัดทำโดย มูลนิธิมหามกุฏราชวิทยาลัย ในพระบรมราชูปถัมภ์
--------------------------------------------------------------------------------
หน้าภาษาอังกฤษ | หน้าภาษาไทย | รายการหนังสือธรรมจักษุ | รายชื่อหนังสือธรรมะภาษาอังกฤษ | สิ่งพิมพ์ภาษาไทย | ประวัติมูลนิธิมหามกุฏราชวิทยาลัยฯ
books@mahamakuta.inet.co.thมูลนิธิมหามกุฏราชวิทยาลัย ในพระบรมราชูปถัมภ์
241 ถนนพระสุเมรุ แขวงบวรนิเวศ เขตพระนคร กรุงเทพมหานคร 10200
โทร. (66) 02-6291417 ต่อ 106 , 2811085 Fax. (66) 02-6294015
