๓๖ กลยุทธ์ ตำราพิชัยสงครามแห่งชัยชนะ

กลยุทธ์ที่ ๓๖ หนีคือยอดกลยุทธ์
หลบศึกทั้งทัพ ถอยหนีมิผิด เป็นวิสัยซึ่งสงคราม

กลยุทธ์นี้มีความหมายว่า เมื่อรบกับข้าศึก หากข้าศึกแข็งเราอ่อน อาจจะถอยร่นอย่างรวดเร็ว
เพื่อหลบเลี่ยงการปะทะเสียก่อน ดังที่มีคำกล่าวไว้ใน “คัมภีร์อี้จิง แม่ทัพ” ว่า
“ถอยหนีมิผิด เป็นวิสัยซึ่งสงคราม” ซึ่งชี้ชัดว่าการถอยหนีในการทำสงครามนั้น มิใช้ความผิดพลาด
หากแต่เป็นเรื่องธรรมดาสามัญในการรบที่มักจะพลเห็นเสมอ การถอยเช่นนี้ เพื่อหลีกเลี่ยงความเสียหาย
ในยามที่เราเป็นฝ่ายเสียเปรียบ และเพื่อชิงโอกาสตอบโต้ในภายหลังมิใช่ถอยหนีอย่างพ่ายแพ้หมดรูป
ตีโต้กลับมิได้อีก

นี้เป็นกลยุทธ์ที่ฝ่ายซึ่งอยู่ในฐานะเลวกว่า ใช้รูปแบบถอยหนี เพื่อโอกาสพิชิตข้าศึกอย่างหนึ่ง
ในตำราพิชัยสงครามชื่อ “ไหวหนานจื่อ ฝึกการยุทธทหาร” เคยกล่าวไว้ว่า “ แข็งจึงสู้ อ่อนก็หนี”
ในตำราพิชัยสงครามอีกเล่มหนึ่งชื่อ “ปิงฝ่าหยวนจีได้” ก็กล่าวไว้ว่า “ แม้นหลบแล้วรักษาไว้ได้ ก็พึงหลบ”
ใน “ ซุน วู บทกลยุทธ์” ก็กล่าวไว้เช่นกันว่า “แข็งพึงเลี่ยงเสีย ”

ตัวอย่างการใช้กลยุทธ์นี้คือ
ในหนังสือ “จ่อจ้วน ปีที่ ๑๖ แห่งศักราชเหวินกง” มีเรื่องราวเป็นอุทาหรณ์ดังต่อไปนี้
ในยุคชุนชิว แคว้นฉู่ตั้งอยู่ในระหว่างแม่น้ำเจียงสุ่ยและแม่น้ำฮั่นสุ่ยล้อมรอบไปด้วยแคว้นเล็ก
และเผ่าฮวนชนชาติต่างๆ ซึ่งในบางครั้งก็ยอมสวามิภักดิ์อยู่ใต้อำนาจฉู่ แต่บางครั้งก็ตั้งเป็นอิสระ
บางครั้งก็รบกันเองชุลมุน บางครั้งก็ร่วมมือกันตีแคว้นฉู่
หลังจากสมัยฉู่อู่ฉ๋อง (๗๔๐ – ๖๘๐ ปีก่อนคริสตกาล) แคว้นฉู่ย้ายเมืองหลวงจากเมืองตันหยาง
มาอยู่ที่เมืองอิ่ง (ทั้งสองเมืองนี้อยู่ในมณฑลหูเป๋ยในปัจจุบัน) และฉู่อู่อ๋องสนใจแต่เรื่องนำกำลังที่กล้าแข็งที่สุด
รวมศูนย์ขยายอิทธิพลของตนไปสู่จงหยวน หมายมุ่งจะเป็นใหญ่เหนือแคว้นอื่นๆ ทั้งหลาย ต่อแคว้นเล็กๆ ทางใต้
จึงมิค่อยไยดีด้วย แต่เนื่องจากแคว้นฉู่เป็นแคว้นที่มีอาณาเขตกว้างใหญ่ที่สุด และกำลังเข้มแข็งที่สุด
ในแคว้นต่างๆ ทางใต้ ดังนั้น แคว้นเล็กแคว้นน้อยเหล่านี้จึงมักจะส่งบรรณาการขอขึ้นต่อแคว้นฉู่ ส่วนแคว้นฉู่เอง
บางครั้งก็ฉวยโอกาสเล็มกินดินแดนของแคว้นเหล่านั้นเสมอมา

ครั้นถึงสมัยของฉู่จวงอ๋อง (๖๑๓ – ๕๑๙ ปีก่อนคริสตกาล) แคว้นฉู่เกิดทุพภิกขภัย แคว้นเล็กและเผ่าฮวนต่าง ๆ
ดังกล่าวก็ฉวยโอกาสรวมกำลังกันโจมตีแคว้นฉู่ ก่อนอื่นคือเผ่าฮวนซีหรง ก็บุกเข้ามายึดดินแดนของแคว้นฉู่
ทางภาคตะวันตกเฉียงใต้ และขยายอิทธิพลเข้ามาจนถึงอาณาบริเวณภูเขาต๋าฟู่ซาน (ในมณฑลหูเป๋ยปัจจุบัน)
กำลังส่วนใหญ่ของพวกซีหรงชุมนุมกันอยู่ที่ต้า หลิน ต่อมาก็รุกมาทางตะวันออก จนถึงฝั่งแม่น้ำฮั่นสุ่ย
และยึดเมืองจื่อจือไว้ได้

พวกฮวนเผ่ายง (สาขาหนึ่งของเผ่าซีหรง) ก็ยกกำลังเข้าตีแคว้นฉู่คุกคามต่อแคว้นฉู่อย่างร้ายแรง
พวกฮวนเผ่าจุนก็เดินทัพย่ำมาถึงต้นแม่น้ำแยงซีเกียงและแม่น้ำหยวนสุ่ยร่วมมือกับเผ่าขนไป่ผู
ชุมนุมทัพอยู่ที่เมืองส่วนตี้ (ในมณฑลหูเป๋ยปัจจุบัน) เตรียมเข้าตีแคว้นฉู่ เพื่อยึดอาณาเขตระหว่าง
แม่น้ำเจียงสุ่ยกับฮั่นสุ่ยเสีย
ภาคตะวันตกเฉียงเหนือและภาคใต้ของแคว้นฉู่ ล้วนแต่ได้ถูกบุกรุกโดยเผ่าชนแคว้นเล็ก ๆ
แต่แคว้นฉู่ก็ไม่กล้าถอนกำลังหลักที่ตั้งอยู่ทางภาคเหนือกลับมา เพราะจะต้องคอยป้องกัน
มิให้แคว้นฉีกับแคว้นหลู่ในจงหยวนฉวยโอกาสเล่นงาน ดังนั้น จึงเตรียมที่จะถอนกำลังที่ประจันหน้าอยู่
กับเผ่าชนเหล่านั้น ถอยมารักษาจุดยุทธศาสตร์ไว้ เพื่อที่จะได้สามารถใช้กำลังส่วนน้อยไปต่อต้านกับ
การบุกรุกของแคว้นเล็กแคว้นน้อยเหล่านั้น

แต่เหว่ยเจี้ยขุนนางผู้ใหญ่แย้งว่า “จะกระทำเช่นนั้นมิได้ เพราะที่ใดที่เราไปถึง พวกเขาก็ไปถึงได้เช่นกัน
สองทัพเผชิญหน้ากันอยู่ จะรุกหรือจุถอย พึ่งพิจารณาตามสภาพ เมื่อไม่นานมานี้เอง พวกฮวนเผ่าหรง
ทางเหนือโจมตีเรา เราถอยร่นมา พวกเขาก็ยึดอาณาเขตของเราไปส่วนหนึ่งบัดนี้ เผ่ายง เผ่าจุน และเผ่าไป่ผู
รวมกันมาบุกเราอีก เราจักยอมมิได้ หากควรตีโต้กลับ อีกประการหนึ่ง เหล่าไพร่พลของพวกจุนและไป่ผู
ก็มิได้มีวินัยเข้มงวด การจัดกำลังก็เหละหลวม ที่พวกเขาบุกเราในครั้งนี้ ก็เพราะถือโอกาสที่เราลำบากในเรื่อง
ข้าวยากหมากแพง เพื่อชิงทรัพย์สมบัติและผู้คนไปเท่านั้น ถ้าแม้นเราแสดงความเข้มแข็งให้ประจักษ์
พวกฮวนเหล่านี้ก็จักเกรงขามถอยทัพไปเอง ไหนเลยจะกล้ามาปล้นชิงแคว้นเราเล่า” คำของเหว่ยเจี้ย
ขุนนางทั้งหลายต่างก็เห็นฟ้องต้อนกัน ฉู่จวงอ๋องจึงมีคำสั่งให้กรีฑาทัพในบัดนั้น

ก่อนอื่น ขุนพลโต่วเจียวน้ำทหาร ๑๐๐ คันรถบุกตีไปทางเมืองส่วนตี้ซึ่งเผ่าจุนและไป่ผูยึดครองอยู่
การรบด้วยรถศึกของแคว้นฉู่ เผ่าทั้งสองมิได้เคยพบมาก่อน เห็นอานุภาพร้ายแรงนัก ไพร่พลของเผ่าจุน
และไป่ผูก็แตกตื่นหนีกระเจิงไป ภัยทางภาคใต้ของแคว้นฉู่จึงถูกขจัดหมดสิ้น
อีกทางหนึ่ง ฉู่จวงอ๋องก็สั่งให้จี้หลีนำทัพฉู่เข้าตีแคว้นหยง จี้หลีชำนาญภูมิประเทศทางภาคตะวันตกของแคว้นฉู่ดี
จึงบุกตีได้แคว้นฟางเฉิน (ในมณฑลหูเป๋ยปัจจุบัน) ของเผ่ายงได้รวดเดียว แต่เผ่ายงก็รวบรวมกำลังต้านทาน
อย่างแข็งแรง ทัพฉู่จึงไม่อาจรุกหน้าไปได้อีก

จื่อหยวนขวงขุนพลที่ได้รับมอบหมายให้รักษาเมืองฟางเฉิน ก็ปรามาสข้าศึก จึงถูกเผ่ายงจับเป็นเชลย
แต่ฝ่ายยงควบคุมจื่อหยางซางไม่เข้มงวด ในวันที่สามจื่อหยางซวงก็หนีรอดกลับค่ายตนไปได้ จึงแจ้งแก่จี้หลีว่า
“แคว้นยงมีคนมากมาย ชุมนุมกันอยู่คับคั่ง มือมีอาวุธครบถ้วนหน้า ถ้าหากกำลังทหารของฝ่ายเราน้อย
ก็เห็นทีจะยากแก่ชัยชนะ ฝ่ายเรามิสู้โยกย้ายกำลังหลักและกำลังหนุนเท่าที่มีอยู่ทางเหนือ โหมโจมตีแคว้นยง
โดยพร้อมเพียงกัน ดังนั้นแล้วจึงจักทำลายกำลังของแคว้นยงได้หมดสิ้น”

จี้หลีไม่เห็นด้วยจึงว่า “การโจมตีด้วยกำลังมิใช่เป็นการดี คนแคว้นยงมาก พึงชนะด้วยปัญญา
มิควรหักด้ามพร้าด้วยเข่า เราพึงแสร้งทำถอยร่นจงใจรบพ่ายสักหลายครั้ง ให้เผ่ายงเข้าใจว่าเราสู้เขามิได้
ก็จะเกิดความเย่อหยิ่งเผ่ายงยิ่งทระนงฮึกเหิมเท่าใด ก็จักสร้างความเครียดแค้นแก่ทหารเราเราเท่านั้น
เราพึงรอโอกาสอันควรแล้วจึงเข้าโจมตีให้แตกหักไป” ดังนั้น จี้หลีจึงนำทัพออกรบกับเผ่ายงด้วยตนเอง
สู้รบกันอยู่ถึง ๗ ครั้งจี้หลีก็ทำพ่านแพ้ถอยร่นมาทุกครั้งไป เผ่ายงจึงเกิดความประมาทบอกกล่าวแก่กันว่า
“คนทั้งหลายว่ากันว่าทหารฉู่เข้มแข็งนัก ที่แท้ก็หาใช่คู่ต่อสู้ของเผ่ายงเราไม่” จึงหย่อนยานในการระมัดระวังตัว
ฉู่จวงอ๋องนำทัพหนุนเดินทางมาจนถึงเมืองหลินปิ่น (ในมณฑลหูเป๋ยปัจจุบัน) ซึ่งเป็นปากทางจากแคว้นฉู่สู่แคว้นยง
อีกทางหนึ่งก็ให้ขุนพลจื่อเป้ย รุกกระหนาบไปทางเหริ่นตี้ (ในมณฑลหู่เป่ยปัจจุบัน) ซึ่งก็เป็นปากทางเข้า
แคว้นยงเช่นกัน ชาวเผ่ายงรบชนะ ๗ ครั้งติด ๆ กัน ก็ประมาทดูหมิ่นข้าศึก มิได้คาดคิดว่าทัพฉู่จะสามารถโจมตีตนได้อีก
จึงมิได้ป้องกันอย่างเข็มงวด เมื่อถูกโต่วเจียวและจื่อเป้ยขุนพลฉู่นำทัพบีบเข้ามา ๒ ทาง แม้ผู้ครองแคว้นยง
จะระดมกำลังทั้งหมดต้านทานด้วย แต่ก็ยันทัพฉู่ไว้ไม่อยู่ ต้องถอยไม่เป็นกระบวน ทัพฉู่รุกประชิดติดตามอย่างไม่ลดละ
จึงเข้ายึดเมืองหลวงของแคว้นยงไว้ได้ แคว้นยงก็เป็นอันสูญสิ้น

ทัพฉู่กวาดเผ่ายงราบคาบแล้ว ก็ถือโอกาสบุกตีแคว้นเล็กแคว้นน้อยต่าง ๆ ที่กระด้างกระเดื่องต่อตน ฝ่ายเผ่าอื่นๆ
กำลังระย่อต่อชัยชนะของแคว้นฉู่ต่อแคว้นยง ก็ต่างพากันยอมสวามิภักดิ์ส่งบรรณาการแก่แคว้นฉู่และปฏิญาณว่า
จะไม่คิดล่วงเกินดินแดนแคว้นฉู่สืบไป

จี้หลีใช้อุบายถือการถอยเป็นการรุก ยอมรบแพ้ถึง ๗ ครั้ง ๗ ครา แต่ในที่สุดก็หวนกลับมา
เป็นฝ่ายชนะด้วยกลยุทธ์ “หนี” นี้เอง

	ผู้เขียน	หัวข้อ: ๓๖ กลยุทธ์ ตำราพิชัยสงครามแห่งชัยชนะ (อ่าน 40129 ครั้ง)
0 สมาชิก และ 1 บุคคลทั่วไป กำลังดูหัวข้อนี้