Battle of Gaugamela 331ปี ก่อนคริสตกาล
สถานที่ Gaugamela กัวกาเมลา (ใกล้เมืองMosul ประเทศอิรัค) จักรวรรด์เพอร์เชีย
กำลังพล
กองทัพมาเซโดเนียน+พันธมิตรกรีก 47,000นาย
กองทัพเพอร์เชีย ราว200,000 นาย
หลังจากที่ Alexander ทำศึกได้รับชัยชนะเหนือกองทัพเพอร์เชียได้หลายครั้ง เข้าครอบครอง ซีเรีย , อียิป และยังคงรุกเข้าสู่อาณาจักรเพอร์เชีย
กษัตริย์ Darius III จึงเรียกระดมพลจากทั่วจักรวรรดิ์ หวังจะหยุดยั้งและเผด็จศึกกองทัพของ Alexander ให้จงได้ จึงเลือกทำเลตั้งรับที่ Gaugamela
เพราะเป็นพื้นที่เรียบโล่ง ง่ายต่อการจัดขบวนทัพ ทั้งยังสั่งให้ทหารตระเตรียมพื้นที่ให้เหมาะสมกับการศึกอีก
ทางฝั่งกองทัพกรีก หลังจากที่ Alexander ตัดสินพระทัยที่จะเข้าทำศึกกับเพอร์เชียที่ทีกำลังมากกว่า 4ต่อ1 เป็นผลให้แม่ทัพนายกองทั้งหลายไม่สบายใจนัก
บ้างก็แนะให้ถอยไปที่ชายฝั่งเพื่อรอกำลังหนุน บ้างก็ว่าให้เข้าโจมตีค่ายเพอร์เชียตอนกลางคืนไม่ให้ตั้งตัวแต่ Alexander ตั้งใจจะเผชิญหน้ากับกษัตริย์ Darius III
ทางฝั่งทัพเพอร์เชียกษัตริย์ Darius III เกรงว่าจะถูกโจมตีตอนกลางคืน จึงได้สั่งให้ทหารเข้าเวรยามอย่างเข้มงวดติดต่อกันหลายคืน หลังจากเร่งเดินทางมาไกล
ทั้งยังต้องตระเตรียมพื้นที่การรบให้เหมาะสมตามคำสั่งของกษัตริย์ Darius III เป็นการบั่นทอนกำลังของทหารเพอร์เชียเป็นอย่างมาก
ตรงกันข้ามกับกองทัพมาเซโดเนียน+พันธมิตรกรีก ที่ได้พักผ่อนกินอิ่มนอนหลับเต็มที่
เมื่อตระเตรียมทุกอย่างเสร็จสรรพ กองทัพทั้ง2ก็ยกกำลังออกมาเผชิญหน้ากัน กองทัพมาเซโดเนียนจัดทัพตามตำรา คือPhalanx(ทหารหอกยาว)อยู่กลาง
ขนาบด้วยทัพม้าเป็นปีกซ้ายขวา โดยที่Alexander เป็นแม่ทัพม้าทางปีกขวา
ทางกองทัพเพอร์เชี่ยน จัดทัพหน้ากระดาน โดยรถศึกเป็นทัพหน้า โดยทหารม้าอยู่หลังแนวรถศึก ทหารราบอยู่หลัง กษัตริย์ Darius III บัญชาการอยู่กลางทัพหลวง
โดยวางแผนจะให้กองรถศึกบุกทะลวงกองทหารราบหอกยาวมาเซโดเนียน และให้ทหารม้าเข้าบดขยี้ซ้ำ

หลังจากจัดทัพพร้อมแล้ว ทางฝ่ายมาเซโดเนียน เปิดฉากก่อน โดยเคลื่อนกำลัง Phalanx(พลหอกยาว) เดินหน้าเข้าหาโดยให้ปีกขวาเคลื่อนก่อนกลายเป็นทัพรูปขั้นบันได
พร้อมกันนั้นAlexander ก็นำทหารม้าเคลื่อนตัวอออกไปทางขวา ออกห่างจากทัพกลาง กษัตริย์ Darius III เห็นช่องว่างทางปีกขวาดังนั้นจึงสั่งให้กองรถศึก
เข้าโจมทีทหารหอกยาวปีกขวาที่ยื่นล้ำออกมาทันที และสั่งทัพม้าของตนออกตามทัพม้าของAlexanderเพราะเกรงว่าจะโดนโอบทางปีกซ้าย
แต่ทหารหอกยาวของมาเซโดเนียนไม่หมูอย่างที่คิด กองรถศึกที่บุกเข้ามาโดนทหารราบหอกยาวจัดโซนสังหารม้าโดยจัดช่องย่อยๆให้รถม้าศึกวิ่งทะลวงเข้ามา
และใช้หอกยาวแทงม้าก่อนแล้วจึงจัดการพลขับ

กษัตริย์ Darius III เห็นกองทัพรถศึกพินาศย่อยยับจังได้สั่งให้ทหารราบและทัพหลวงทั้งหมดเข้าบดขยี้ทหารราบของมาเซโดเนี่ยนที่มีกำลังน้อยกว่าทันที
โดยที่ทหารม้าปีกขวาของเพอร์เชีย เข้าโจมตีทางปีกซ้ายของกองทัพมาเซโดเนียน แต่ไหนเลยทางกองทัพมาเซโดเนียนจะไม่มีของไว้ต้อนรับ
ทหารราบเพอร์เชียนที่รุกเข้ามานอกจากจะต้องผ่านทหารหอกยาวเข้ามาก่อนแล้ว เมื่อเข้ามาประชิดยังต้องเจอกับทหารราบหนักที่จัดแถวแทรกอยู่ระหว่างทหารหอกยาว
ถือโล่ใหญ่กับดาบสั้นสำหรับจัดการกับทหารราบโดยเฉพาะ
ส่วนทัพม้าปีกขวาเพอร์เชียน ที่เข้าโจมตีปีกซ้ายมาเซโดเนียน ต้องเจอกับทหารราบหอกยาว แล้วยังโดน Peltast(พลหอกซัด) พลธนูสั้นและพลลูกหนังสลิงระดมยิงอย่างหนัก


กลับมาที่ทัพม้าของAlexander ที่เดินทัพห่างออกไปจากพื้นที่สู้รบทางขวา เมื่อเห็นว่าการสู้รบเข้าถึงขั้นแตกหักแล้ว จึงได้หันหัวนำทัพม้ากลับเข้าโจมตีทัพเพอร์เชียน
ทางปีกขวาที่กำลังอ่อนแอเพราะไม่มีทัพม้าคุ้มกัน
ทางทัพม้าเพอร์เชียนที่ตามมายังไม่ทันจะกลับลำตามก็ต้องเจอการโจมตีจาก Peltast(พลหอกซัด) และพลลูกหนังสลิง ที่ตามมาโดยใช้ทัพม้ากับฝุ่นม้าเป็นฉากกำบัง
ระดมยิงอย่างหนักกว่าจะหันหัวกลับได้ ทัพม้าของAlexander ก็เข้าตีทางปีกซ้ายที่อ่อนแอของเพอร์เชีย และทะลวงเข้าไปถึงกลางทัพหลวงที่กษัตริย์ Darius III บัญชาการอยู่
เมื่อเห็นทัพม้าบุกทะลวงเข้ามาจนใกล้ถึงตัว กษัตริย์ Darius III จึงจำต้องขับรถศึกผละออกจากสนามรบ เมื่อขาดกษัตริย์ Darius III บรรดาแม่ทัพนายกองก็หมดกำลังใจสู้
กอปรกับทัพเพอร์เชียเองที่เข้าโจมตี ก็โดนต้านจนระส่ำจนทัพแทบจะแตก ไหนจะทัพม้าของAlexander ที่กลับมาซ้ำเสียอีก เลยจำต้องยอมจำนนต่อศึกนี้โดยปริยาย
จะเห็นได้ว่าAlexander ใช่ทหารจำนวนน้อยแต่แข็งแกร่งและชำนาญศึกเป็น "ทั่ง" ในการตั้งรับแบบเหนียวแน่นให้ทหารฝ่ายเพอร์เชียนที่ทั้งเหนื่อยล้า
และอ่อนประสบการ์ณเข้ามาละลายทิ้ง แล้วใช้กองทหารม้าที่รวดเร็วเข้ามาทุบซ้ำจากด้านหลังดั่ง "ค้อน"
Alexander the Great - Battle of Gaugamila : Macedonians 40000 vs Persians 250000หลังจากศึกครั้งนี้ ในแถบเอเชียไมเนอร์ก็ไม่มีใครหยุดAlexander ได้อีกจนพระองค์แผ่ขยายอาณาจักรจนกว้างใหญ่ไพศาลจรดอินเดีย

ส่วนชะตากรรมของกษัตริย์ Darius III หลังจากหนีออกจากสนามรบแล้วก็ไปได้ไม่ไกล โดนตามไปเช็คบิลสวรรคต ในเวลาต่อมา